na dobre i na złe
  • Passiflora cærulea
    1.10.2001
    1.10.2001
    Poproszono mnie o napisanie tekstu na temat doniczkowych roślin ozdobnych. Omawiałam w nim między innymi męczennicę błękitną, której łacińska („kursywowana”) nazwa brzmi Passiflora cærulea. Dla potoczystości tekstu i uniknięcia powtórzeń musiałam w pewnym miejscu użyć formy łacińskiej i napisałam kwiaty Passiflora cærulea. Redaktor poprawił ten fragment na kwiaty Passiflory cærulea. Czy miał rację? Czy tego typu dwuwyrazowe nazwy łacińskie roślin w ogóle powinny być odmieniane, a jeśli tak – to w jaki sposób (pierwszy wyraz, drugi, czy obydwa)?
    Pozdrawiam serdecznie
    Elżbieta
  • Pisownia form honoryfikatywnych w beletrystyce
    8.03.2018
    8.03.2018
    Szanowni Państwo,
    jak pisać zwroty: monsieur, madame, herr, frau – czy uwzględniać reguły ortografii języka zapożyczanego, czy wszystkie pisać małą ze względu na tożsame znaczenie i użycie w polskim tekście? Wolałabym opcję 2., ale w Korpusie znajduję tylko Herr. Wg mnie efekt mieszania byłby zły:
    – Dzień dobry, Herr Reiner.
    – Dzień dobry, monsieur Paul. Jak zdrowie madame Edith?
    – Dziękuję, dobrze. Mam nadzieję, że u Frau Helga także wszystko w porządku.

    Czy zapisywać kursywą te słowa?
  • połowica
    29.09.2006
    29.09.2006
    Żona to połowica. Czy było kiedykolwiek w użyciu analogiczne słowo określające męża, np. połowic? A jeśli nie było, to czy (potencjalnie) końcówka -ic byłaby właściwa dla utworzenia takiej formy?
  • stopy
    18.04.2015
    18.04.2015
    Czy prawidłowo zostały opisane rodzaje stóp w poniższym fragmencie wiersza:
    Jakże brak mi tej przygody –
    Płynąć, hen, od chcieć do mieć,
    Trzeba mi ciut swobody –
    Kochać dobre, tępić złe.
    I do tego skrawka nieba,
    Aby wzbić się ponad gniew,
    I piekła też mi potrzeba,
    By posprzątać chlew.
    Sss/Ss/Ss/ (daktyl, trochej. trochej
    Ss/Ss/ssS/ (trochej, trochej, anapest)
    ssSs/Ss/Ss/ (peon trzeci, trochej, trochej)
    Sss/sS/sS/ (daktyl, jamb, jamb)
    sSs/Ss/sSs/ (amfibrach, trochej, amfibrach)
    Ss/ssS/ (trochej)
  • Ten pan łamie ustawę o języku polskim?
    28.06.2015
    28.06.2015
    Dzień dobry Państwu!
    Mateusz Borek (Polsat) wykreował pojęcia: „Zawodnik jest pod formą”, czyli że nie ma jej, jest bez niej, gra miernie a nawet źle; „Zawodnik jest pod grą”, czyli że jest aktywny, ma tzw. ciąg na bramkę itp.; „Zawodnik jest pod piłką”, czyli że jest przy niej, w jej posiadaniu. Czy jeśli formy te nie są poprawne, to pan ten łamie ustawę o języku polskim?
    Pozdrawiam serdecznie
  • w dacie
    8.06.2007
    8.06.2007
    Dzień dobry,
    prześladuje mnie wyrażenie w dacie. Czy to jest moja obsesja, czy jednak można wymienić to wyrażenie na być może lepsze? Czy można zastąpić je słowem według, w momencie lub jakimś innym? A w przykładzie: „Optymizm i pesymizm różnią się jedynie w dacie końca świata” czy nie można zastąpić go słowem datą?
    Z góry dziękuję
    AB
  • wyliczenia
    21.06.2002
    21.06.2002
    Korzystałam już kiedyś z tego sposobu informacji o zasadach pisowni w języku polskim i otrzymałam wyczerpującą odpowiedź. Chciałabym tym razem prosić o wyjaśnienie następującej kwestii (związanej z dwukropkiem, lecz w rozdziale o interpunkcji odpowiedzi na swoje wątpliwości nie znalazłam; pewnie jest to kwestia składni). Czy prawidłowe jest odmienianie rzeczowników w podpunktach, czy nie (np. w poniższym sformułowaniu)?
    … na podstawie następujących aktów prawnych:
    - ustawa o …
    - rozporządzenie regulujące …

    Wydaje mi się, że odmieniamy w wypadku następującego sformułowania:
    … na podstawie:
    - ustawy o …
    - rozporządzenia regulującego …

    Pozdrawiam serdecznie i dziękuję już teraz, żeby nie zaśmiecać, szalenie użytecznej, skrzynki pocztowej.
    Krystyna Jędryczkowska.
  • wyłącznie nie ma
    30.03.2010
    30.03.2010
    Interesuje mnie niema. Z tego, co wiem, w przeszłości preferowano pisownię łączną, kiedy używano jej w znaczeniu: ‘nie pojawia się, nie występuje’, np.: „Niema głupich”, „Niema mowy”. Jak rozumiem, kiedy używamy ma w formie czasownika, musi on być pisany z nie rozdzielnie, np. „Jan nie ma w ręku pióra”. A zatem – należy raczej pisać łącznie czy rozdzielnie? Czy można pisać niema, nie naruszając zasad ortografii? A może taka forma jest preferowana dla wyrażenia ‘niewystępowania czegoś’?
  • zelżywość

    6.10.2003
    6.10.2003

    Dzień dobry,

    w litanii do Najświetszego Serca Pana Jezusa jest zawołanie: „Serce Jezusa, zelżywoscią napełnione”. Co oznacza rzeczownik zelżywość? Nie znalazłam w słowniku, więc chyba dzisiaj nie jest używany, ale co kiedyś oznaczał i jakie jest pochodzenie tego słowa? Dla mnie brzmi negatywnie, ale przecież musi mieć znaczenie pozytywne. Dziekuję.

    Iwona

  • biernik czy dopełniacz?
    7.03.2005
    7.03.2005
    Witam.
    Pytanie dotyczy odwiecznej wojny między dopełniaczem a biernikiem. Nakręcać zegarek – jasne. Nie nakręcać zegarka – jasne. A którego z przypadków powinniśmy użyć w wariancie następującym: „Nie ma potrzeby nakręcać zegarek” czy też „Nie ma potrzeby nakręcać zegarka”?
    Ukłony i pozdrowienia.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego